Hoe pak je dat aan?
In Nederland wordt veel gezondheidszorg verleend. Soms is de cliënt daarover niet tevreden of ontstaat daarbij vermijdbare materiële of immateriële schade. Over deze schade wordt relatief weinig geklaagd: er is veel meer vermijdbare schade met een (para)medische oorzaak dan het aantal ingediende klachten daarover.[1] Toch zijn er heel wat klachtmogelijkheden die juist bedoeld zijn om de kwaliteit van deze zorg te verbeteren/vast te houden en/of mogelijkheden om compensatie voor schade met een (para)medische oorzaak te vragen. In de rechtswinkel weet iemand met een klacht over (para)medische zorg of de wens om daarover schadevergoeding te vragen vaak niet hoe hij dat moet aanpakken. Afhankelijk van uw vraag krijgt u dan onderstaande informatie en wordt in overleg met u de meest logische weg gezocht. Hieronder vindt u de mogelijkheden voor het indienen van zo’n klacht en/of verzoek om schadevergoeding met in de voetnoten verwijzing naar informatie over deze procedures.
Klacht indienen bij de zorgaanbieder zelf
Elke zorgaanbieder is wettelijk verplicht om goede zorg te verlenen en daarvoor een laagdrempelige en kortdurende klachtregeling te hebben.[2] Ook moet hij cliënten en hun vertegenwoordigers op de klachtregeling wijzen. Contact opnemen met de zorgaanbieder zelf is daarom een logische eerste stap.[3] Zorgaanbieder zijn instellingen als huisartsencentra, ziekenhuizen, gespecialiseerde klinieken en als solist werkende zorgverleners. Indienen van de klacht kan de cliënt zelf, zijn vertegenwoordiger of een nabestaande. Contact opnemen kan rechtstreeks met de instelling of zorgverlener maar ook via de onafhankelijke klachtenfunctionaris die elke zorgaanbieder moet aanstellen. De klachtenfunctionaris helpt kosteloos bij de klachtprocedure en kan bemiddelen tussen klager en zorgaanbieder. De websites van zorgaanbieders geven daar informatie over.
Geschillencommissie vragen om over een blijvend geschil met de zorgaanbieder een uitspraak te doen en eventueel vragen om schadevergoeding door de zorgaanbieder toe te kennen
Een klacht bij een zorgaanbieder wordt niet altijd naar tevredenheid opgelost waarna er een ‘geschil’ kan ontstaan. Daarom moet elke zorgaanbieder zijn aangesloten bij een onafhankelijke, door de minister van VWS erkende geschillencommissie.[4] Voorbeelden zijn de geschillencommissies specifiek voor ziekenhuizen, zelfstandige klinieken en geestelijke gezondheidszorg en de geschillencommissie ‘zorg algemeen’.[5] De commissie kan het geschil behandelen en er een uitspraak over doen; dat kost € 52,50. Bij het verzoek om behandeling kan toekenning van schadevergoeding door de zorgaanbieder worden gevraagd tot maximaal € 25.000. Belangrijk om te weten is dat de uitspraak bindend is: beide partijen moeten zich er aan houden. Wel kan de rechter binnen een bepaalde termijn gevraagd worden om de uitspraak ongedaan te maken wegens procedurefouten.
Rechtstreeks de rechter vragen om schadevergoeding door de zorgaanbieder toe te kennen
In plaats van een geschillencommissie kan een cliënt, zijn wettelijk vertegenwoordiger, een naaste of een nabestaande de burgerlijk rechter vragen om vergoeding van materiële of immateriële schade toe te kennen wegens onzorgvuldig of foutief (para)medisch handelen.[6] Met een aangetekende brief moet de instelling en/of zorgverlener dan eerst aansprakelijk gesteld worden voor de schade. Wordt aansprakelijkheid niet erkend of is er geen overeenstemming over de schadevergoeding, dan kan de burgerlijk rechter worden gevraagd om daar een uitspraak over te doen. Vorderingen tot € 25.000 worden door de kantonrechter beoordeeld, hogere vorderingen door de civiele rechter. Tegen de beslissing is hoger beroep mogelijk. De kosten voor de procedure zijn te vinden via deze webpagina: https://www.rechtspraak.nl/Onderwerpen/Medische-fout/Paginas/kosten.aspx#tabs
Tuchtklacht indienen
Het tuchtrecht voor de gezondheidszorg is alleen bedoeld om de kwaliteit van de gezondheidszorg te bewaken of te verbeteren, schadevergoeding kan er niet mee gevraagd worden. Bij ontevredenheid over de kwaliteit van de zorg, kan bij een tuchtcollege een klacht tegen een in het een BIG-register geregistreerde zorgverlener – een persoon – worden ingediend.[7] Het griffierecht is € 50. Een tuchtklacht kan tegelijk worden ingediend met een klacht bij de zorgaanbieder – instelling en/of daar werkende zorgverlener – maar ook zonder of na zo’n klacht. Een tuchtprocedure kan ook gestart worden naast een procedure bij een geschillencommissie of de burgerkijk rechter. Het tuchtcollege oordeelt of de zorgverlener zorgvuldig heeft gehandeld en kan daarbij maatregelen opleggen zoals waarschuwing, berisping of tijdelijk of volledig het beroep niet meer mogen uitoefenen. De zorgverlener kan bij het Centraal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg in beroep gaan.
Schadevergoeding vragen bij de strafrechter
Is een medische fout een strafbaar feit of kan de fout dat zijn, dan worden de Inspectie en het Openbaar Ministerie erbij betrokken. Zorgaanbieders zijn wettelijk verplicht om ‘calamiteiten’ te melden bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). Bij een calamiteit is sprake van ernstige schade voor of overlijden van de cliënt door een medische fout. De Inspectie en het Openbaar Ministerie werken op dit terrein samen op basis van een specifiek protocol. Komt het tot een strafproces, dan kan het slachtoffer de rechter verzoeken om hem schadevergoeding toe te kennen.[8]
Klacht melden bij het Landelijk Meldpunt Zorg van de Inspectie en er Informatie en advies over vragen
Een klacht over de kwaliteit van gezondheidszorg kunt u melden bij het Landelijk Meldpunt Zorg van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd. De klacht wordt geregistreerd en gebruikt voor het toezicht door de Inspectie. Het meldpunt geeft ook informatie en advies over wat u kunt doen met de klacht. U vindt het op de website https://www.igj.nl/onderwerpen/klacht-of-vraag-over-zorg-of-jeugdhulpverlening.
[1] https://fondsslachtofferhulp.nl/statistieken-cijfers-medische-fouten-nederland/#:~:text=Jaarlijks%20komen%20bij%20de%20Inspectie,echter%20veel%20hoger%20te%20liggen.
[2] https://wetten.overheid.nl/BWBR0037173/2023-10-05/0#Hoofdstuk3
[3] https://www.rechtspraak.nl/Onderwerpen/Medische-fout/Paginas/default.aspx
[4] https://www.degeschillencommissiezorg.nl/komt-u-niet-tot-een-oplossing/
[5] https://www.degeschillencommissie.nl/over-ons/commissies/
[6] https://www.rechtspraak.nl/Onderwerpen/Medische-fout/Paginas/default.aspx
[7] https://www.tuchtcollege-gezondheidszorg.nl/ik-heb-een-klacht
[8] https://www.rechtspraak.nl/Naar-de-rechter/rol-in-rechtszaak/Slachtoffer/Paginas/Schadevergoeding-slachtoffer.aspx